Özel uzay şirketi Axiom Space ile yapılan ortaklık kapsamında, SpaceX uzay aracıyla Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderilecek Türk astronotlar, 14 günlük uzay yolculuğu boyunca 13 farklı deney gerçekleştirecekler.
BU HABERLER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
- UYNA: Deney kapsamında KIBO modülünde bulunan ELF kullanılarak yüksek sıcaklıklara dayanıklı, yüksek mukavemetli alaşımların üretimi gerçekleştirilecek. Ergitme ve katılaşma prosesleri sırasında termofiziksel ve kristal büyümesi gibi özellikler üzerinde yerçekimsiz ortamın etkileri araştırılacak.
- GMETAL: Türkiye’nin gMETAL projesi, uzay araçlarının itki sistemlerinin daha verimli hale getirilmesine yardımcı olacak. Proje kapsamında kimyasal tepkimesiz koşullarda, katı parçacıklar ile akışkan ortamı arasında homojen bir karışımın oluşturulmasına yerçekiminin etkisi araştırılacak.
- UzMAn: Bilim Misyonu ortağı TÜBİTAK MAM ile birlikte gerçekleştirilen UzMAn projesi, uzay görevleri için mikroalg türlerinin büyüme ve dayanıklılık testlerinin gerçekleştirilmesini hedefliyor. Proje kapsamında Dünya’da zorlu koşullara adapte olan mikroalg türlerinin yerçekimsiz koşullar altında metabolik değişiklikleri, CO2 yakalama performansları ve O2 üretim kabiliyetleri belirlenecek. Bu çalışma, uzayda yaşam destek sistemi geliştirilmesi için önemli bir adım olacak.
- EXTRAMOPHYTE: Uzayda ve yeryüzünde yetiştirilen bitkilerin tuz stresine verdikleri fizyolojik ve moleküler yanıtların karşılaştırılmasını hedefliyor. Proje kapsamında yeni nesil dizileme (RNA-seq) ile A. thaliana ve S. parvula bitkilerinde transkriptomun ortaya konulması gerçekleştirilecek.
- METABOLOM: Uzay görevlerinde bulunan astronotların metabolizmalarındaki değişimlerin incelenmesi amacıyla ulusal omik veri setleri oluşturulacak. Bu çalışma, uzay ortamının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik olarak gerçekleştirilecek.
- MİYELOİD: Uzay misyonuna katılan bireylerin maruz kalacağı radyasyonun, kanser için öncül lezyonlar olan periferik kandaki miyeloid kökenli baskılayıcı hücrelere etkisi araştırılacak. Bu çalışma ile kozmik radyasyon hasarının immünolojik olarak MKBH hücreleri düzeyinde ölçülmesi ve değerlendirilmesi hedefleniyor.
- MESSAGE: Yerçekimsiz ortamda etkilenen henüz işlevi keşfedilmemiş genlerin tespit edilmesi ve uzay görevlerinde bağışıklık hücrelerinin yer çekimi tarafından nasıl etkilendiğinin CRISPR gen mühendisliği yöntemleri ile belirlenmesi amaçlanıyor.
- ALGALSPACE: Antarktika ve ılıman bölgelerde yetiştirilen mikroalglerin uzay koşullarında büyüme verileri karşılaştırılacak. Uzayda alglerin CO2’den O2 rejenerasyonu, ek gıda temini, su iyileştirme ve yaşam destek alanlarında kullanım potansiyeli araştırılacak. Bu çalışma, literatürde ilk kez kutup alglerinin uzayda kullanımına yönelik olarak gerçekleştirilecek.
- CRISPR: Uzun süreli uzay görevlerinde sürdürülebilir bir yaşam destek sisteminin sağlanamaması, insanlığın uzaydaki geleceği için aşılması gereken en büyük engellerden biridir. Bu sorunu çözmek amacıyla tasarlanan biyorejeneratif yaşam destek sistemleri, bitkilerin uzay görevleri sırasında maruz kaldığı biyolojik ve biyolojik olmayan stresler karşısındaki savunma mekanizmalarının anlaşılması ve geliştirilmesine odaklanacak. Bu doğrultuda, modern gen düzenleme tekniklerinden biri olan CRISPR tekniği kullanılarak, bitkilerin mikro yerçekimi ortamında üzerindeki etkinliği araştırılmaktadır. Bu çalışmaların amacı, uzay görevlerinde kullanılabilecek, sürdürülebilir bir bitki yaşam destek sistemi oluşturmak için gerekli olan bilgi ve teknolojileri geliştirmektir.
- VOKALKORD: Uzay ortamında yaşamanın insan vücudu üzerindeki etkileri araştırılacak. Bu kapsamda, solunum sistemi fizyolojisi ile ilgili bir çalışma yapılacak. Yapay zeka desteği ile insan sesindeki frekans değişimlerinden rahatsızlıkların tespit edilmesi hedefleniyor. Ayrıca, yerçekimsiz ortamın insan sesi üzerindeki etkileri de incelenecek.
- OKSİJEN SATURASYONU: Solunum sistemi fizyolojisi üzerine yapılacak çalışmada, yapay zeka desteği ile verilen havanın oksijen seviyesi hesaplanacak. Bu sayede, düşük yer çekiminin neden olduğu rahatsızlıkların teşhisi için erken bir tanı koymak mümkün olacak. Erken teşhis sayesinde, hastalıkların tedavisinde daha etkili sonuçlar alınabilecek.
- PRANET: propolisin antibakteriyel etkisini mikro yerçekimi ortamında test ederek bu maddenin uzayda da kullanımını araştırıyor. Propolis, haricen kullanımında yan etkisi bulunmayan ve çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde sıkça kullanılan bir maddedir. Deney için kontrol ve deney grupları oluşturulacak ve propolisin antibakteriyel etkisi test edilecek. Elde edilen sonuçlar yer çekimli ortamda elde edilen sonuçlarla karşılaştırılacak.
- MİYOKA: Gerçekleştirilecek deney ile, mikro yerçekimi ortamında kurşunsuz lehimleme sürecinin incelenmesini hedefliyor. Deney kapsamında, UUİ’de elektronik kart üzerine kurşunsuz bileşenlerin montajı yapılacak ve bu kartlar uzay görevi sonrasında TÜBİTAK UZAY tarafından detaylı bir şekilde incelenecek. Mikro yerçekiminin kurşunsuz lehimleme sürecine olan etkileri bu inceleme sonucunda belirlenecek ve bilim dünyasının kullanımına sunulmak üzere bir rapor hazırlanacak.
