Çanakkale Savaşları, dünyanın en kanlı savaşlarından biri olarak bilinir. Üzerinden 108 yıl geçmesine rağmen savaşa ait izler hala gün yüzüne çıkıyor. ÇOMÜ AÇASAM Müdürü ve Tarih Bölümü Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Barış Borlat ile Askeri Tarih Uzmanı Ömer Arslan, yüksek lisans tezi çalışmaları sırasında 1000 arşiv belgesini inceledi. Yapılan çalışmalar sonucunda, bugüne kadar kayıp olan Çanakkale Savaşları’nın en önemli bölgelerinden biri olan Conkbayırı’nda, süngü hücumu sırasında şehit olan askerlerin kayıp şehitliği bulundu.
BU HABERLER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Dr. Öğretim Üyesi Barış Borlat, Çanakkale Savaşları’nın yaşandığı alandaki şehitliklerin bulunmasında en önemli kaynağın Şevki Paşa haritası olduğunu belirtti. Borlat, “1916 yılında bölgeye gelen Şevki Paşa, Çanakkale Muharebesi sahasını tahkimat amacıyla harita haline dönüştürmüş ve şehitlik alanları oluşturmak için önemli bölgeleri haritaya işaretlemiştir. Ancak askeri arşivde yaptığımız çalışmalar, Şevki Paşa haritası içindeki şehitlik alanlarının yeterli olmadığını veya bazı alanların bu haritada yer almadığını ortaya koydu. Yaptığımız çalışmalar sırasında askeri belgeler ve dönemin krokilerinde Şevki Paşa haritasından bağımsız olarak da şehitlik alanlarının var olduğunu fark ettik. Bu çalışmalarımız sayesinde bugüne kadar bilinmeyen birçok şehitlik alanını tespit etmeye başladık. Son yaptığımız çalışmada, bir askeri krokiden yola çıkarak bugüne kadar kimse tarafından bilinmeyen ve her gün yüzlerce ziyaretçinin geçtiği bir şehitlik alanını keşfettik” dedi.
Dr. Borlat, Conkbayırı bölgesinde yabancı mezarlıklar bulunduğunu ancak bugüne kadar Conkbayırı Muharebesi’ne ait bir Türk şehitliğinin bilinmediğini söyledi. Borlat, “10 Ağustos tarihinde gerçekleşen Conkbayırı Muharebesi’nde şehit olan askerlerimizin nereye defnedildiğini öğrenmek istedik. Çünkü o bölgeyi ziyaret edenler bilirler ki orada büyük bir Yeni Zelanda Anıtı ve arkasında bir Yeni Zelanda Mezarlığı bulunur. Ancak kendi şehitlerimize ait bir şehitlik yoktu. Bu durumun araştırmamıza göre mümkün olmadığını düşündük ve çalışmalarımızı bu yönde şekillendirdik” şeklinde konuştu.
Askeri Tarih Uzmanı Ömer Arslan da konuyla ilgili olarak, “Danışmanım Barış Borlat ile birlikte ‘Conkbayırı Muharebeleri’ başlıklı yüksek lisans tezimizi hazırlarken yaklaşık 1000 belgeyi taradık. Sorun alanlarımızdan biri, özellikle Atatürk’ün yönettiği süngü hücumu sırasında 10 Ağustos 1915 tarihinde şehit olan askerlerimizin nereye defnedildiği sorusuydu. Çünkü Conkbayırı’ndaki ziyaretçiler bilirler ki orada büyük bir Yeni Zelanda Anıtı ve Mezarlığı var, ancak bizim şehitlerimize ait bir şehitlik yoktu. Bu nedenle araştırmalarımızı bu yönde yoğunlaştırdık” dedi.
Bu buluş, Çanakkale Savaşları’nın önemli bir parçası olan Conkbayırı Muharebesi’nde şehit düşen askerlerin kayıp şehitliklerinin bulunması açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Artık bu şehitliklerin ihya edilmesi ve korunması için çalışmaların başlatılması bekleniyor.
